بررسی تطبیقی ویژگی های آموزش دوره ی ابتدایی در کشور های ایران،آلمان و مالزی

سطح آموزش ابتدایی به نامهای تعلیمات ابتدایی، تعلیمات اجباری، آموزش همگانی وآموزش عمومی خوانده شده است. در روزگار ما تحقیقات جدید نشان می دهد که آموزش ابتدایی و مانند آن در کاهش فقر وتحقق برنامه های توسعه ی اقتصادی واجتماعی نقش انکارناپذیر دارد. بی تردید یک نظام آموزش ابتدایی ضعیف ، کل نظام توسعه ی سرمایه انسانی را به مخاطره می اندازد. این نظام از یک سو دانش آموزانی تربیت می کند که آمادگی لازم برای ورود به دوره ی متوسطه و آموزش عالی را ندارند و از سوی دیگر بزرگسالانی بی سواد تحویل می دهد. مهمتر از آن به تعداد کافی والدین ، کارگران و مدیرانی که آموزش واقعی دیده باشند برای مشارکت در توسعه ، تربیت نخواهد کرد. در این مقطع است که دانش آموزان ، طرز تلقی و برخورد با مسأله یادگیری را در خود تحول و تکامل می بخشند. بنابراین لزوم این پژوهش جهت دستیابی به نقاط ضعف و قوت آموزش ابتدایی کشورمان در مقایسه با دو کشور آلمان که کشوری پیشرو در اقتصاد اروپاست و کشور مالزی که در سالهای اخیر در امر آموزش و پرورش رشد فزاینده ای داشته است و ارائه ی راهکارهایی جهت بهبود نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت آموزش ابتدایی کشورضروری به نظر می رسید. در این پژوهش محقق سعی نموده با مورد نظر قرار دادن کشور های آلمان و مالزی در بررسی تحلیلی و تطبیقی با آموزش دوره ی ابتدایی کشورمان به پرسش های زیر پاسخ دهد: 1. سیر تحول آموزش ابتدایی وعوامل تاثیر گذار برآن در کشورهای ایران، آلمان ومالزی چگونه است؟ 2. سازمان وتشکیلات آموزش ابتدایی در کشورهای ایران،آلمان ومالزی چگونه است؟ 3. نحوه ی گزینش، تربیت معلم ومقام معلم در کشورهای ایران،آلمان ومالزی چگونه است؟ 4. برنامه درسی ابتدایی ونحوه ی اجرای آن در کشورهای ایران،آلمان ومالزی به چه صورت است؟ 5. وجوه تفاوت وتشابه این مولفه ها درنظام آموزش ابتدایی ایران وآلمان ومالزی چیست؟ روش تحقیق در پژوهش، توصیفی مبتنی بر تجزیه و تحلیل مقایسه ای است. و بر روش یکی از برجسته ترین محققان تعلیم وتربیت تطبیقی به نام (جرج بردی ) استوار است. روش ایشان شامل چهار مرحله مرحله توصیف، مرحله تفسیر، مرحله همجواری، مرحله مقایسه است. استفاده از اینترنت، استفاده از پایان نامه ها ودیگر تحقیقات انجام شده ، استفاده از مقالات موجود درمجلات، استفاده از کتب مربوط به این موضوع از روش های گردآوری اطلاعات بوده است. پژوهشگر در پایان به این نتیجه رسیده است که در هر یک از کشور های مذکور روند تحول بیشتر بر روی یک مسأله تمرکز داشته است . در ایران عامل مهم در تحول آموزش و پرورش؛ دین و مذهب است. چه اینکه در دوران قبل از اسلام آئین زرتشت کاملاً عامل موثر در فلسفه و اصول آموزش و پرورش بوده است. پس از اسلام آموزش و پرورش از فلسفه و اصول اسلامی بهره برده است و کاملاً آموزش و پرورش و آموزش ابتدایی را تحت تأثیر خود قرار داده است. تا اینکه امروزه در ایران پس از انقلاب اسلامی هم ارزش های اسلامی هستند که در فلسفه ی آموزش و پرورش و اهداف اعتقادی دوره ی آموزش ابتدایی نمود پیدا کرده است. اما در دوره ی ابتدایی نظام آموزشی آلمان، سیاست ، ایدئولوژی و آرای مربیان تربیتی نقش مهمی در تحول آموزش و پرورش و به مثابه ی آن آموزش ابتدایی داشته است. چنانچه مشاهده می شود در جمهوری وایمار ؛ آموزش و پرورش تحت تأثیر تئوری های سیاسی دموکراسی خواهان بوده و پس از ان در دوران نازی ها تحت تأثیر ایدئولوژی نازیسم و برتر بینی نژاد آلمانی؛ در دوران جنگ جهانی دوم و پس از آن تحت تأثیر ایدئولوژی کمونیستی و افکار مارکسیستی بوده است. در دوران جدید هم اصلاحات اساسی برای از بین بردن تأثیر این ایدئولوژی ها و آرای تربیتی مربیان جدید بوده است. در دوره ی ابتدایی مالزی، تحت تأثیر اقتصاد بوده است. در دوره ی فئودال ها ، فقط اشراف می توانستند که از آموزش و پرورش رسمی بهره مند شوند. در دوران استعمار انگلیس هم بیشتر تلاش در جهت حفظ فعالیت های اقتصادی موجود و کیفیت ضعیف مدارس محلی بوده است. اما در دوره ی جدید با رشد اقتصادی و تفکر جهانی شدن ؛ مدارس مالزی رشد روزافزونی را در رقابت جهانی تجربه نموده اند. تشابه نظام آموزشی متمرکز در ایران و مالزی و تفاوت در نظام غیر متمرکز و فدرال در آلمان است. در نظام آموزشی ایران؛ دستورالعمل ها و مصوبه ها از بالا تصویب شده و به رده های پائین تر ابلاغ می شود و لازم الاجراست . این دستورالعمل ها جای هیچ گونه انعطافی برای سازمان های آموزش و پرورش استان ها و مدیریت های شهرستان ندارد. اما در کشور آلمان ، این ایالات فدرالی و وزرای آموزش و پرورش فدرال به همراه مدیران شهرها و مدیران مدارس هستند که مدارس را مدیریت می کنند و برنامه ها و دستورالعمل های آموزشی دارای انعطاف پذیری فراوانی هستند. در آموزش ابتدایی مالزی با آنکه نظام آموزشی متمرکزی را داراست اما گرایش به عدم تمرکز در نظام آن دیده می شود به طور مثال در برنامه ی درسی آن می توان نشانه هایی از عدم تمرکز را مشاهده کرد در هیچ کدام از این کشور ها در گزینش و تربیت معلم دوره ی ابتدایی هیچ گونه تشابهی دیده نمی شود. در ایران طی دوسال آموزش نظری و همچنین یک دوره ی کارورزی چند ساعته ی عملی انتظار می رود که این فارغ التحصیلان مراکز تربیت معلم ؛ به خوبی بتوانند آموزش های لازم را به دانش آموزان دبستان های این کشور بدهند. از طرفی بی علاقگی نخبگان در انتخاب رشته های تربیت معلم نشان از منزلت پائین معلمان در اجتماع را دارد. اما در کشور آلمان ؛ معلمان با دارا بودن موقعیت ممتاز اقتصادی؛ از منزلت اجتماعی بالایی برخوردارند و همین باعث جذب و انتخاب نخبگان در این گروه شغلی برای دست اندرکاران این امر می باشد. همچنین آموزش معلمان کارآمد را نشان می دهد که این امر به صورت کلی در پیشرفت کشور نوید می دهد. تربیت معلم ابتدایی در مالزی هم دارای درجات متفاوتی است که نشان از آموزش های ناقص در امر تربیت معلم در این کشور می باشد. بی علاقگی مردان در کسوت معلم ابتدایی در این کشور هم نشان از منزلت پائین معلمان این کشور دارد. برنامه درسی در ایران به صورت متمرکز و کتاب محور است. دارای انعطاف پذیری خیلی کم بوده معلمان موظف به اتمام کتاب در طی زمانبندی سال تحصیلی می باشند. فارسی، ریاضیات و علوم تجربی دارای اهمیت و ساعات بیشتری در برنامه ی درسی ابتدایی می باشند. برنامه درسی در آلمان به طور غیر متمرکز بوده و کتاب ها توسط افراد متخصص دیگر تألیف می شوند و مورد تأیید وزارت آموزش و پرورش قرار می گیرند. برنامه ی درسی بیشتر روی موضوعات درسی تأکید دارند تا کتاب. بنابراین انعطاف پذیری بیشتری در برنامه ی درسی دیده می شود. در این کشور بیشتر بر روی زبان آلمانی، ریاضیات ، علوم تجربی، هنر و موسیقی تأکید می شوند که تا حدودی به موضوعات ایران نزدیک است. برنامه درسی در مالزی به طور متمرکز می باشد. اما نشانه هایی از عدم تمرکز در برنامه ی درسی دیده می شود. برنامه درسی اخیرا نمایانگر مشارکت معلمان ، اساتید تعلیم و تربیت ،و نمایندگانی از دولت و نواحی آموزشی می باشد. بیشتر تمرکز بر روی زبان های محلی است. به مطالعات اسلامی و تربیت شهروندی اهمیت زیادی داده می شود. کلمات کلیدی: نظام آموزش ابتدایی، سیر تحول آموزش ابتدایی ، سازمان وتشکیلات آموزش دوره ابتدایی ، گزینش وتربیت معلم ومقام ومنزلت معلم، برنامه درسی ابتدایی،آموزش ابتدایی آلمان، آموزش ابتدایی مالزی